Nisko w Inwentarzu Metryk Koronnych z 1744r.

Poszukiwać śladów życia przodków można na różne sposoby. Poza wiedzą jak układały się imiona i nazwiska w naszym drzewie genealogicznym, jak wyglądała migracja naszych przodków, który z przodków żył najdłużej, który z nich zasłynął wśród okolicznych mieszkańców na przykład talentem do śpiewu czy tańca, szukać również możemy opisów jak wyglądała okolica w jakiej żył nasz antenat.

Metryki koronne są jednym ze źródeł, które pomogą wyobrazić nam sobie otoczenie w jakim przyszło żyć  naszym przodkom. W opisie starałam się zachować w oryginalnej osiemnastowiecznej formie, dla zachowania jak najwierniejszego obrazu dawnej wsi w regionie Lasowiaków.
W Metrykach Koronnych z roku 1744 znajdziemy Inwentarz Ekonomii Sandomierskiej. W inwentarzu tym spisano własności jakie miały być oddane na sześcioletnią dzierżawę "Jaśnie Wielmożnemu Panu Jerzemu Dettloffowi Generałowi Altylerii. 

Inwentarz spisano w miesiącach lipcu i sierpniu 1744 roku.
We wstępie przeczytać możemy :

August III
Z Bożej łaski Król Polski, Książę Litewski, Ruski, Pruski, Litewski, Mazowiecki, Żmudzinski, Kijowski, Wołyński, Podolski, Podlaski, Inflancki, Smoleński, Siewirski i Czerniechowski, a dziedziczny Książę Saski i Elektor.
Urodzonym Janowi Wojakowskiemu, Sędzimeu Grodzkiemu  Czerniakowskiemu, i Samuelelowi Kępińskiemu Stolnikowi Grodzińskiemu wiernie nam miłym łaskę naszą Królewską urodzenie wiernie nam mili, kiedy po śmierci Urodzonego Jana Bukowskiego Generała Majora wojsk Naszych wakuje administracja ekonomii Naszej Sandomierskiej, Puściliśmy też Ekonomie Naszą Sandomierską w Sześcioletnią Arendę od dnia pierwszego lipca , w roku teraźniejszym tysiąc siedemset czterdziestym czwartym, urodzonemu Jerzemu Dettleffowi Flemingowi Generałowi Altylerii Naszej.

Opis Niska  zawarty w inwentarzu z roku 1744

Opisanie dworu i budynków do dworu należących:
Wjazd ze wsi wrota z tarcic na biegunach, przy nich z obu stron parkan z dylów. Po lewej ręce tenże parkan ciągnący się dalej, w którym wrota na dziedziniec i furtka, drzwi z tarcic na biegunach, od których to wrót ciągnie się parkan, aż ku budynkowi prawą stroną, niedochodząc (do) budynku, furtka na podwórce kuchenne.
Kuchnia w słupy zabudowana, z kominkiem i ogniskiem lepionym pod gontami, kapa nad kominem murowana, drzwi z wrzeciądzem i skoblami, z zawiasami żelaznymi drewniane i z zasuwą takąż, stolnic trzy, półek trzy, i ławą do siedzenia jedną, po prawej ręce z kuchni wyszedłszy
Dwór drzwi do sieni stare z tarcic na zawiasach żelaznych z zasuwą drewnianą, powały nie masz, podłoga z dylów ciosanych, już nadpruchniała po prawej stronie.
Izba drzwi stare z deszczek na zawiasach żelaznych z klamką, wrzeciądzem, antabą, haczykiem i skoblem, okien trzy, dwa w drzewo szyby oprawione kwadratowe, trzecie w ołów szyby okrągłe, piec stary, kafle biało polewane wzorzyste, z ławkami do siedzenia, komin z gliny ulepiony, przy drzwiach stół kredensowy z szafką z czterema półkami do szkła prostej roboty, gwożdziami żelaznymi zbijaną, stół duży lipowy, rogi w cyrkuł zrzynane, stołów mniejszych z tarcic dwa. Na boku Alkierz, drzwi z deszczek stare na zawiasach żelaznych z wrzeciądzem, haczykiem i skoblem, podłoga i powała z tarcic.
Pokój nowo przybudowany, do niego drzwi z izby pierwszej, na zawiasach żelaznych z wrzeciądzem, zaszczepką i skoblem, okien dwa w ołowiu, szyby taflowe, ramy dębowe stolarskiej roboty, z kwaterą na zawiaskach i haczykiem, otwierają się na jedną stronę.
Piekarnia drzwi z antabą i wrzeciądzem na zawiasach żelaznych, podłoga i powała z dylów, okien dwa w nich szyb nie masz. Piec piekarniany i kominek do świecenia z gliny lepione. 

Tak wygląda wstęp obszernego opisu Niska z połowy XVIII wieku. To co szczególnie mnie zainteresowało to opis pól wraz z nazwiskami osób tam przypisanych: 

Półłanek zwany Piętakowski - nazwisko poddanych - Otaczka wdowa, Jan Dermuga (na usłudze)
Półłanek zwany Świdowskie- nazwisko poddanych- Jędrzej, zmarły, Wojciech Warchoł
Półłanek zwany Chmiełowskie- nazwisko poddanych-Maciej Woytak, Jan Woytak, Woytaczka wdowa, Maciej i Jan Woytakowie,
Półłanek zwany Warchołowskie- nazwisko poddanych-Wojciech Warchoł,Krzych Warchoł, Marcin Warchoł, Wawrzek Otak, Jan Otak
Półłanek zwany Przeszkowskie-nazwisko poddanych-Jakub Markuł, Bereszka wdowa
Półłanek zwany Woydyłowskie-nazwisko poddanych-Jędrzej Woydyła-wójt, Jędrzej Waluś, Ksiądz wikary Racławicki, Stach Samek, młody
Półłanek zwany Czarnowskie-nazwisko poddanych- Józef Rogala, Tomasz Skrzat, Bidałowa wdowa, Jan Kluk
Półłanek zwany Matusikowskie- Wojciech Ciupa, Józef Kowal, Kazimierz Moskal leśny
Półłanki: Hordowski  i Kuleczowskie-nazwiska poddanych- do Arendy należy, Marcin Polny
Półłanek Pietrzykowski- nazwiska poddanych- Adam Dziurdzia, Woyciech Dudka, Maycher Kata
Półłanek zwany Kochanowski-nazwiska poddanych- Jan Kochan, Jan Warchoł
Półłanek zwany Brudzinskie-nazwiska poddanych- Jakub Dąbek, Piotr Pokrywka, Jędrzey Przewożnik, Jakub Dubiel, Franek Maciejak, Jan Maciejak, Marcin Dąbrowski, Jakub Żak bartnik dworski, Wawrzek Maciejak, Kazimierz Maciejak, Jan Szewc
Półłanek zwany Bobrowski- nazwiska poddanych- Wawrzek Dąbek, Konstanty Dąbek, Sebastyan Dąbek, Jan Dąbek Karbownik
Półłanek zwany Matyaszowskie- nazwiska poddanych- Jędrzj Otak, Marcin Otak, Tomasz Kucharczyk, Marcin Delor
Półłanek zwany Sybigowskie-nazwiska poddanych-Adam Woytak, Maciey Marchut, Szymon Szybiga, Jędrzey Kowal, Jan Warchoł, Maciey Kochanczyk
Półłanek zwany Pietrykowskie- nazwiska poddanych-Michał Dubiel, Jan Myśliwiec, Marczyk, Jan Kudła, Szymon Kudła
Półłanek zwany Tłuczkowskie-nazwiska poddanych- Jędrzej Kochanczyk, wdowa Kochanczycha, Stanisław Dąbek
Półłanek zwany Paleniowski- nazwiska poddanych- Jakub Kozimola, Grzech Kozimola, Stach Dudek, Walenty Starzak
Półłanek zwany Karowski-nazwiska poddanych- Jan Sibiga leśny, Tomek Kochanczyk, Franek Karbarczyk, Stach Samek, Adam Samek leśny, Jędrzy Samek, Woyciech Kowal, Jan Kara z synem, Franek Kowal, Jan Samek, Józef Samek
Półłanek zwany Mirkowski-pusty cały leży
Półłanek zwany Pastuchowski-nazwiska poddnych- Jan Pastucha, Szczepan Kochanczyk, Franek Pastucha
Półłanek zwany Piotronowski- nazwiska poddanych-Marcin Skomer,Woyciech Rybak, Maciey Rybak, wdowa Kowalka, Szczepanowa Kowalka
Półłanek zwany Czechowski- nazwiska poddanych-Jan Kasper, Jan Dymura, Wawrzyniec Pilat, Tomasz Dzuirdzi
Półłanek zwany Samikowski-nazwisko poddanych-Jan Maciej, Grzegorz Szotarski, Maciej Delur, Tomasz Przewonik
Półłanek zwany Fontysowskie-nazwiska poddanych-wdowa Bialina, Maciey Kowal
Półłanek zwany Tuszkowskie-nazwiska poddanych-Walenty Dziadek, Jan Dziadek syn, Adam Dziadek syn, Franek Piłat
Półłanek zwany Szewczukowskie- nazwiska poddanych-Woyciech Szewiec, Michał Wyka, Adam Kochanczyk, Szymon Kochanczyk
Półłanek zwany Moskalowski-nazwiska poddanych- Józef Moskal, Błażey Stelmach, Michał Warchoł, Michał Malec
Półłanek Zagrody- nazwiska poddanych- Jakub Warchoł, wdowa Karbarka, Adam Kowal, Stanisław i Jędrzy Kowal, Mateusz Bies

Chałupnicy którzy i ogrody mają-nazwiska poddanych- Krzych Warchoł, Jędrzejowa Skrzetowa, Jan Mazurek, Maciej i Jędrzey Otacy, Jędrzey Samek, Adam Kurys, Adam Dziurdzi, Bartos Polny, Jóżef Kasperek, Jedrzey Mrchut Jakub Marchut, Jakub Marchut, Woyciech Kowal, wdowa Brytkowa, Woyciech Maziarzek, Woyciech Kochanczyk, Tomasz Skrzat, Jan Deluga(?)

Komornicze- nazwiska poddanych- Krzych Komornek

Tak właśnie opisana została wieś Nisko i jej  osiemnastowieczni mieszkańcy. Mam nadzieję, że pojawiło się w tym wpisie wiele znajomych nazwisk, a temat poruszony zaciekawił wielu czytelników.

Objaśnienia słów:
- antaba-metalowa sztaba umacniająca zamknięcie bramy
deszczki, deszczewy- deski
dyl-belka drewnian
powała- drewniany strop
wrzeciądz-okucie budowlane, zamknięcie drzwi lub bramy